Monthly Archives: April 2015

Ekolojik Sistemler Kuramı, Urie Bronfenbrenner’in “İnsan davranışının deneysel ekolojisi” isimli kitabında ortaya atılmış ve geliştirilmiştir. Urie Bronfenbrenner’e göre insan varoluşu büyük ölçüde içinde bulunduğu sistemler ve bu sistemlerin birbirleriyle etkileşme biçimi tarafından belirlenmektedir. Burada sistemden kastedilen, iletişim kuran ve birbirlerini etkileyen insan topluluklarıdır. Bir çocuğun doğduktan sonra dahil olduğu 1.halka mikro-sistemler olarak adlandırılıyor.

Bronfenbrenner, 2. halkada sistemler arası alan olan mezosistemleri tanımlıyor. Farklı sistemlerin etkileşiminde çeşitli kültürlerin karşılaşması nedeniyle genelde, problemin kökeninin farklı mikrosistemler arasındaki uyumsuzluktan kaynaklandığı varsayılıyor. Örneğin, bir ailenin anne tarafından akrabalarla çatışma halinde olması; ailesinin, çocuğun mahalledeki arkadaşlarından hoşlanmaması gibi. Bu teoriye göre, mezosistemik alanda yer alanların çocuğun gelişimine büyük etkisi vardır.

Çocuğun kendisinin dahil olmadığı ancak gelişimine dolaylı olarak büyük etki eden 3. halka ekzo-sistemler olarak adlandırılır. Örneğin, çocuğun babasının iş yerinde ortaya çıkan bir sorun ve işten çıkarılma ihtimali, aile içinde olan biteni de etkiler ve bu yolla çocuğun hayatında önemli rol oynar. Eğitim sektörü sisteminde maaşların düşük olması öğretmenlerin çalışmasını ve dolaylı olarak çocuğun okuldaki durumunu da etkilemektedir.

Sistemler hiyerarşisindeki 4. halka makro-sistemler, toplumdaki genel-geçer değerler ve normları temsil eder.

Daha sonra kurama 5. halka olarak kronosistemler eklenmiştir. Kronosistemler, bireyin yaşantısının zaman içerisinde diğer sistemlerin ekolojisinin gelişiminden etkilenmesini içeriyor.

Sonraki yıllarda multi-disipliner çalışmalarla geliştirilen kuram biyo-ekolojik olarak da anılmaktadır.

Sistemik aile terapisi – günümüzde etkin psikoterapi ekollerinden biri haline gelmiştir. Bu yaklaşım İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıktı. Temelinde yatan sistem teorisinin sibernetik biliminden etkilenmesi bu yaklaşımı diğer psikoterapi ekollerinden ayıran önemli faktördür.

Sistemik aile terapisinde birey danışan, hasta ya da müdahale objesi olarak ele alınmaz. Danışan aile sisteminin tamamıdır, bu durumda psikoterapötik müdahale objesi de ailedir. Sistemik yaklaşımda birey ait olduğu sistemin semptomlarını sergilediği varsayılarak değerlendirilir.

Sistemik Aile Terapisi, Amerika Birleşik Devletlerinin yanı sıra Almanya, Finlandiya, İtalya, Polonya, İsviçre, Macaristan, Avusturya, İngiltere gibi birçok Avrupa ülkesinde de terapötik müdahale yöntemi olarak resmi kabul edilmiştir. Türkiye’deki psikoterapi pratiğinde yaygınlaşmamıştır.