30 Oct

Rosenhan Deneyi

1973’te Amerikalı psikolog David L. Rosenhan, sonraki yıllarda Birleşik Devletlerde psikiyatrik tanılamaya olan güvenin sarsılmasına sebep olacak bir deney yapıyor. Rosenhan’ın Science dergisinde yayınlanan “On Being Sane In Insane Places” adlı makalesi psikiyatrik tanılama konusunda en önemli eleştiri makalelerinden biri olarak halen kabul görüyor.

Rosenhan deneyinin ilk aşamasında, 8 “hasta” (psikoloji yüksek lisans öğrencisi, pediatrist, psikiyatr, ressam, ev hanımı ve 3 psikolog) uydurma isim-soy isim kullanarak A.B.D.’deki 5 ayrı eyalette bulunan 12 farklı akıl hastalıkları hastanesine “bazı sesler duydukları” nedeniyle başvuruda bulunmuşlar. Başvuruda bulunan “yalancı hasta”ların tamamı çeşitli psikiyatrik bozukluk tanılarıyla hastanelere yatırılmışlar. Hastaneye yatış sonrası hastaların tamamı normal davranışlar sergilemiş ve hastane personeline artık hiçbir ses duymadıklarını bildirmişler. Buna rağmen hastanedeki uzmanlar yanlış tanı koyduklarını fark edemedikleri gibi normal davranışları da hastalıklarının belirtileri olarak yorumlamışlar. “Yalancı hastalar”dan bazıları hastanede birkaç ay geçirmişler. Ancak hasta olduklarını kabul ettikten ve yazılan antipsikotik ilaçları kullanmaya söz verdikten sonra “yalancı hastalar”a, hastaneden ayrılmalarına izin verilmiş.

Read More

07 Oct

Nellie Bly

Elizabeth Jane Cochran 5  Mayıs 1864’de Pittsburg’dan 65 km. uzaklıktaki Cochran’s Mills, Armstrong-Pensilvaniya’da dünyaya göz açtı. Eskiden savcı olan babasını 6 yaşındayken kaybetti. Üç yıl sonra annesi tekrar evlendi ve kızı 14 yaşına girdiğinde boşandı. Elizabeth Jane genç kızken soyadını Cochrane olarak değiştirdi.

1880 yılında ailesiyle Pittsburgh’a taşındı, 1885 yılında ‘Pittsburgh Dispatch’ gazetesinde çalışmaya başlama öyküsü ise ilginçti. Gazetede kadın ayrımcılığı içeren bir makaleye öfkelenip yazdığı eleştiri mektubundan etkilenen yazı işleri müdürü ona iş teklifi etmişti. Kadın gazeteciler sıklıkla edebi mahlas kullanarak yazılarını imzalarlardı. Steven Foster’in o zamanlar meşhur Nelly Bly şarkısından etkilenerek Nellie Bly takma adını seçti. –  www.youtube.com/watch?v=2N5OmowgehU

İlk zamanlarda Bly, Pittsburgh fabrikalarında çalışan kadınların zorlu çalışma koşulları, varoşlardaki insanların yaşamı ve benzeri konularla ilgili yazılar yazıyordu; oysa gazete yönetiminin kadın bir yazardan beklentisi moda, bahçıvanlık, sosyete hayatı ile ilgili makalelerdi. Bu durumdan hoşnut olmayan Bly, 1886-1887 yılları arası Meksika’da bulunarak gazeteye rüşvet, zorbalık, fakirlik konularında yazılar gönderiyordu. Makalelerinden birinde Meksika Hükümeti aleyhinde eleştiride bulunan bir gazetecinin tutuklanmasına karşı çıkan Nellie Bly, sınırdışı edilerek Amerika’ya döndü. 1888 yılında “Meksika’da altı ay” isimli derlemede Meksika makalelerini toplu yayınladı.

Read More