Nellie Bly

Elizabeth Jane Cochran 5  Mayıs 1864’de Pittsburg’dan 65 km. uzaklıktaki Cochran’s Mills, Armstrong-Pensilvaniya’da dünyaya göz açtı. Eskiden savcı olan babasını 6 yaşındayken kaybetti. Üç yıl sonra annesi tekrar evlendi ve kızı 14 yaşına girdiğinde boşandı. Elizabeth Jane genç kızken soyadını Cochrane olarak değiştirdi.

1880 yılında ailesiyle Pittsburgh’a taşındı, 1885 yılında ‘Pittsburgh Dispatch’ gazetesinde çalışmaya başlama öyküsü ise ilginçti. Gazetede kadın ayrımcılığı içeren bir makaleye öfkelenip yazdığı eleştiri mektubundan etkilenen yazı işleri müdürü ona iş teklifi etmişti. Kadın gazeteciler sıklıkla edebi mahlas kullanarak yazılarını imzalarlardı. Steven Foster’in o zamanlar meşhur Nelly Bly şarkısından etkilenerek Nellie Bly takma adını seçti. –  www.youtube.com/watch?v=2N5OmowgehU

İlk zamanlarda Bly, Pittsburgh fabrikalarında çalışan kadınların zorlu çalışma koşulları, varoşlardaki insanların yaşamı ve benzeri konularla ilgili yazılar yazıyordu; oysa gazete yönetiminin kadın bir yazardan beklentisi moda, bahçıvanlık, sosyete hayatı ile ilgili makalelerdi. Bu durumdan hoşnut olmayan Bly, 1886-1887 yılları arası Meksika’da bulunarak gazeteye rüşvet, zorbalık, fakirlik konularında yazılar gönderiyordu. Makalelerinden birinde Meksika Hükümeti aleyhinde eleştiride bulunan bir gazetecinin tutuklanmasına karşı çıkan Nellie Bly, sınırdışı edilerek Amerika’ya döndü. 1888 yılında “Meksika’da altı ay” isimli derlemede Meksika makalelerini toplu yayınladı.

1987 yılında Nellie Bly çalıştığı gazeteden ayrıldı ve New York’a taşınarak Joseph Pulitzer’in “New York World” gazetesinde çalışmaya başladı. Buradaki ilk çalışmalarından biri Akıl Hastanesi ile ilgili meşhur makalesi oldu. Nellie Bly, Blackwell (şimdiki Roosevelt) adasındaki Kadın Akıl Hastalıkları koğuşuna sızmak için ruhsal bunalımda olan bir amnezi hastasıymış gibi davranarak doktorları kandırmayı başardı. Hastanede yaşadıklarıyla ilgili gazetesinde makale yayınlayan Nellie Bly, yanlışlıkla hastaneye yatırılanlardan personelin kötü davranışına kadar hastaların olumsuz koşullarını su yüzüne çıkardı. Makale sansasyon yaratarak sadece toplumun değil, devlet görevlilerinin de konuyla ilgilenmesine yol açtı. Sosyal Hizmetler ve Rehabilitasyon Kurumları ile ilgili departmanın bütçesinde ciddi iyileştirmeler yapıldı. Nellie Bly’ın Akıl Hastanesinde yaşadıkları daha sonra “Deliler Evinde 10 gün” kitabına da konu oldu.

http://digital.library.upenn.edu/women/bly/madhouse/madhouse.html

Makale sonrası Nellie Bly geniş çevrelerce tanınan bir isim oldu. Ona “Leydi Sansasyon” ismini takmışlardı. Ününü fırsat bilen Nellie Bly, Jules Verne’in “80 günde devr-i alem” kitabından esinlenerek 80 günden daha kısa sürede bu yolculuğu tamamlayabileceğini gazetesi vasıtasıyla duyurdu. 14 Kasım 1889 yılında yola çıkan Nellie Bly, Jules Verne ile röportaj yapmak için güzergâhından sapmasına rağmen 72 gün 6 saat 10 dakikada dünya turunu tamamladı.

Ünlü olduktan sonra Nellie Bly, eskisi gibi araştırma yapmakta zorlandı, çünkü artık her yerde tanınıyordu. Bu nedenle mesleğini bıraktı, ardından 31 yaşındayken 73 yaşındaki milyoner Robert Simon ile evlendi. 1904 yılında dul ve fabrika sahibiydi ancak kısa zamanda iflas etti ve gazeteciliğe geri döndü. Yaşamının son yıllarında yetim ve öksüzler başta olmak üzere ihtiyaç sahiplerine yardım için aktif olarak çalıştı. Pnömoni nedeniyle 27 Ocak 1922 tarihinde New York’ta yaşama veda etti.